Ο ΑΓΩΝΑΣ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΕΙΡΗΝΑΙΟΥ
Η ομιλία του Δημήτριου Κυριτσάκη
Αντιπρόεδρου Αρείου Πάγου ε.τ.
ΘΕΜΑ: Ο ΑΓΩΝΑΣ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΕΙΡΗΝΑΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΟΛΑΙΑ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΘΕΜΕΛΙΩΣΗΣ ΜΙΑΣ ΝΕΑΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
Αφορμή η παρουσίαση του βιβλίου Παντελή Μαριακάκη στις 1-4-2012
«Η Πολιτική Ευθύνη του Χριστιανού»
Εκλεκτοί προσκεκλημένοι
Δεν έλειψαν και ελπίζουμε να μη λείψουν και στο μέλλον εκκλησιαστικές μορφές με σημαντικό ποιμαντικό κοινωνικό και Θεολογικό έργο. Δεν έλειψαν και ασφαλώς δεν θα λείψουν πνευματικοί άνθρωποι που με το έργο, τις δραστηριότητες και την εν γένει πολιτεία τους, σηματοδότησαν και σηματοδοτούν τόπους και εποχές.
Όλοι μας έχομε ανάγκη από αυτά πρότυπα. Πρότυπα ως οδηγούς, και παράδειγμα. Ιδιαίτερη είναι η ανάγκη αυτή σήμερα, Τώρα, που φθάσαμε δυστυχώς να ξαναρχίζομε μια νέα αλλά δύσκολη, όπως παλαιότερα, εποχή. Σήμερα που λέμε και νιώθουμε οι περισσότεροι , ότι δεν έχομε ελπίδα δεν βλέπομε φως.
Να μας θυμίζουν οι άνθρωποι αυτοί και να μας εμψυχώνουν, γιατί οι δυσκολίες ποτέ δεν έλειψαν και οι στερήσεις δεν ήταν άγνωστες. Πάντα, όμως, για όλους «Είχε και Έχει ο Θεός». Τούτο συνεχώς επαναλάμβανε ο Σεβαστός μας Γέροντας Ειρηναίος. Το βλέπουμε άλλωστε και σήμερα με τη συμμετοχή τόσων συμπολιτών μας στην προσπάθεια της Εκκλησίας για τη στήριξη των αστέγων και απόρων.
Τα χρόνια όμως, εκείνα στις Επαρχίες μας όλοι ήτανε φτωχοί. Κι, όμως, τα πρωινά στην είσοδο της Μητρόπολης Κισάμου και Σελίνου στο Καστέλλι των Χανίων, αλλά και στα λοιπά Οικοτροφεία, προϊόντα της Κρητικής γης από το υστέρημα των κατοίκων, βρίσκονταν στοιβαγμένα και πρόσφορα για να θρέψουν τα εκατοντάδες στόματα των μαθητών στα Οικοτροφεία στις κωμοπόλεις των δύο Επαρχιών μας. Οικοτροφεία, που ο τότε Δεσπότης είχε κτίσει για να διευκολύνει τα φτωχά παιδιά να φοιτήσουν στο Γυμνάσιο και να μάθουν γράμματα και τέχνες
«Περίπου χίλιοι μαθητές
θα φάνε και θα πιούνε,
Σκεφθείτε μόνο το ψωμί
Άπου θα χρειαστούνε»,
σημειώνει σε έμμετρο στίχο, ο τότε μαθητής στα Οικοτροφεία Στέφανος Τζωρτζάκης.
Μέσα σε λίγα λεπτά και σε λίγες γραμμές είναι δύσκολο, έως αδύνατο, όπως αντιλαμβάνεστε, να αποδοθεί, το έργο μιας ζωής του Μητροπολίτη Ειρηναίου. Γιατί ο ΕΙΡΗΝΑΙΟΣ, ειπώθηκε από όλους τους προλαλήσαντες, υπήρξε μεγάλος θρησκευτικός Ηγέτης. Θεολόγος, Κοινωνιολόγος, Οραματιστής και Δημιουργικός μα προπαντός Ανθρώπινος
Διακόνησε στη διάρκεια της Ποιμαντορίας του το Χριστό και τον άνθρωπο.
Τύχη αγαθή για τις επαρχίες μας στην εσχατιά της Κρήτης, πρόσφερε για διάστημα μισού περίπου αιώνα, στέγη πνευματική και υλική. Χάρισε και εξακολουθεί να χαρίζει την ευλογία του απλόχερη.
Ευχαριστώ το Προεδρείο του ΣΥΛΛΟΓΟΥ και το δραστήριο μέλος του τον εκπαιδευτικό και Θεολόγο κ. Παντελή Μαριακάκη για τη μεγάλη τιμή που μου έκαναν να επικοινωνήσω μαζί σας και μέσω της επικοινωνίας αυτής, να φέρω κοντά σας τον ευεργέτη των ψυχών της νεολαίας του δεύτερου ημίσεως του 20ου αιώνα, του ήδη 101 ετών Γέροντα Ειρηναίου. Μια πλήρη σχεδόν σκιαγράφηση του έργου , των οραμάτων και της Σκέψης του Γέροντος θα βρείτε στα δύο βιβλία του κ Μαριακάκη με τίτλους «Η ΠΛΙΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΎ ΚΑΤΑ ΤΟ ΜΗΤΡΟΛΙΤΗ ΕΙΡΗΝΑΙΟ» και «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ και ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ».
Σας συγχαίρω κ. Μαριακάκη για αυτήν σας την πρωτοβουλία. Θα μου συγχωρήσετε, όμως τη φράση «σχεδόν σκιαγράφηση» γιατί εσείς γνωρίζετε, ότι το έργο το Θεολογικό Ποιμαντικό και Κοινωνικό του Γέροντος Ειρηναίου δεν μπορεί να αποτυπωθεί σε δύο βιβλία. ΄Ηδη, έχουν εκδοθεί άλλα τρία βιβλία και έχουν γραφτεί δεκάδες άρθρα και παρουσιάσεις. Ο ίδιος ο Μητροπολίτης Ειρηναίος έχει γράψει αρκετές δεκάδες βιβλία. Τα περισσότερα από αυτά, συν Θεώ θα ανατυπωθούν, σταδιακά με επιμέλεια του Σωματείου για την προβολή του έργου του Ειρηναίου, του οποίου έχω την τιμή να είμαι Πρόεδρος.
Εκλεκτοί προσκεκλημένοι, τα βιβλία του κ. Μαριακάκη θα τα διαβάσετε με την ησυχία στις ώρες της σχολής στο σπίτι σας. Έτσι θα έχετε την ευκαιρία να δείτε να ξετυλίγονται με περισσή γλαφυρότητα το έργο και οι ημέρες του Σεβασμιότατου από τον ίδιο το συγγραφέα αλλά και αποσπάσματα από τους λόγους, τα κηρύγματα και τους οραματισμούς του τέλειου Χριστιανού Ηγέτη, όπως προσφυώς τον αποκαλεί ο , επίσης, σεβαστό μας συνεπαρχιώτη Του ΕΙΡΗΝΑΙΟΥ, Καθηγητής της Παιδαγωγικής και Δόκτορα Φιλοσοφίας κ. Νικου Πετρουλάκη που είχαμε την τιμή να ακούσουμε σήμερα αλλά και τις θέσεις του πρωτοπρεσβύτερου πατρός Γεωργίου Φραγκουδάκη.
Σε εμένα θα επιτρέψετε να περιοριστώ σε ένα από τα πολλούς αλλά, εκτιμώ, πολύ σημαντικό διαχρονικά τομέα εκείνο της νεολαίας.
Είχα και εγώ την αγαθή τύχη να ζήσω , νέος τότε, από κοντά τον Γέροντα Ειρηναίο και να βρεθώ ως φοιτητής σε ένα μικρό οικοτροφείο που ο Σεβάσμιος Γέροντας ίδρυσε τα πρώτα χρόνια της 10ετίας του 1960 στην Κυψέλη. Να ζήσω ως πράξη από τον τότε Επίσκοπο Ειρηναίο, τη γνωστή η ρήση παλαιού φιλοσόφου «δώσε στον άνθρωπο ένα ψάρι και θα τον χορτάσεις μια φορά. Μάθε του να πιάνει ψάρια, και θα είναι χορτασμένος σε όλη του τη ζωή». Αυτή τη μέθοδο ακολούθησε, με αυτή τη συλλογιστική πορεύτηκε με «πολιτική», μεταφορικά, ευθύνη του Χριστιανού ο Επίσκοπος, κατά τον τότε τίτλο ΕΙΡΗΝΑΙΟΣ.
Ταπεινός ιεράρχης και μεγάλος οραματιστής, κατάφερε να κερδίσει την αγάπη και το σεβασμό όλων και να αναδειχθεί ως μια από τις πιο σημαντικές μορφές της Χριστιανοσύνης. Πνευματικός, που από τα πρώτα βήματα της ποιμαντορίας του, κέρδισε το ποίμνιο του. Σεβάσμιος και αγαπητός μέχρι λατρείας, σε όλη του τη διακονία. Δίδαξε με τα κηρύγματα, το έργο και τις πράξεις του, το μεγαλείο της ανθρώπινης ψυχής.
Όσο και να θελήσει κάποιος να επιστρατεύσει τη γραφίδα του, δεν θα μπορέσει να αποδώσει την αύρα της πορείας του μεγάλου Χριστιανού Ειρηναίου. Το έργο του είναι ανεξίτηλα αποτυπωμένο στα δημιουργήματα που φέρουν τη σφραγίδα Του. Προπαντός, όμως, είναι βαθιά χαραγμένο, στις καρδιές του μαθητόκοσμου και του παιδόκοσμου. της εποχής εκείνης. Όλοι έχουν να θυμούνται.
Να θυμούνται, τη βοήθεια που τους πρόσφερε, όταν την είχαν ανάγκη, το δρόμο πού τους έδειξε, τη συμβουλή που τους έδωσε, το στήριγμα πού τους υπέδειξε, τη γαλήνη πού τους χάρισε, τον ορίζοντα πού τους άνοιξε. Τη λύση και εξήγηση πού τους ανέλυε για τα απλά και καθημερινά προβλήματα, τα μεγάλα και δυσεπίλυτα ζητήματα, τις υπαρξιακές και μεταφυσικές ανησυχίες, που ποτέ δεν έλειπαν. «Παιδιά μου μην ξεχνάτε: Είμαστε άνθρωποι πλασμένοι κάτ’ εικόνα και ομοίωση του ίδιου του θεού. ΄Ετσι πρέπει να ενεργούμε και να πορευόμαστε». Συνεχής , επίσης, η παραίνεσή του στους νέους και τους μεγαλύτερους της διασποράς. «Παιδιά μου, μη ξεχνάτε τον τόπο σας. Σας περιμένουμε τα Καλοκαίρια. Μη ξεχνάτε τα έθιμά μας, τούς χορούς, τα μυστήρια. Κατεβείτε να κάνετε ένα μνημόσυνο στους τάφους των γονιών και των παππούδων σας και να ψυχώσετε όσους παραμένουν ακόμη εκεί κάτω, πιστοί στη γη πού τούς γέννησε. Και μη ξεπουλάτε, παιδιά μου, τη γη μας στους ξένους. »
Κι ο ίδιος έργα και μόνο έργα. Κυρίως για τους νέους αλλά και τους έχοντες ανάγκη της τρίτης ηλικίας. Τα επιτεύγματα του, μοναδικά. Ενδεικτικά και μόνο: Τέσσερα Μαθητικά Οικοτροφεία, έκτισε, με τον κουβά στον ώμο και ο ίδιος, σε ισάριθμες κωμοπόλεις των επαρχιών. Στα Οικοτροφεία αυτά επί δεκαετία και πλέον φιλοξενήθηκαν μερικές χιλιάδες παιδιά μαθητές του Γυμνασίου αλλά και του μετέπειτα Λυκείου της εποχής εκείνης. Οικοτροφείο στην Αθήνα για τους φοιτητές και σειρά Τεχνικών Σχολών (ξυλογλυπτική, αγγειοπλαστική, τυπογραφείο μηχανουργείο, πρότυπες γεωργικές ενασχολήσεις) στην έδρα της Μητρόπολης το Καστέλλι, για να μαθαίνουν οι νέοι τέχνες πολύτιμες για την επαγγελματική τους αποκατάσταση. Σχολή Οικοκυρικής για τις νέες κοπέλες των επαρχιών για να εξασκούνται στον αργαλειό και σε άλλα παραδοσιακής μορφής χειροτεχνήματα. Σχολή Κωφαλάλων για τα ανήμπορα παιδιά. Γηροκομείο για τους άπορους της τρίτης ηλικίας και το σημαντικότερο των δημιουργημάτων την Ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης, Παγκόσμιο Κέντρο καταλλαγής και προβληματισμού κληρικών και λαϊκών.
Για να γίνει, όμως, κατανοητή, η εργώδης αυτή προσπάθεια, πρέπει αγαπητοί προσκεκλημένοι, να μεταφερθούμε νοερά σήμερα στην κατάσταση στην ύπαιθρο χώρα στα μέσα του περασμένου αιώνα. Χωρίς ηλεκτρισμό, χωρίς δρόμους, με ένα λεωφορείο της γραμμής στους κεντρικούς άξονες, κι αυτό όταν περνούσε, με ένα κεντρικό τηλέφωνο και μόνο στα κεφαλοχώρια, με το αλέτρι και το κασμά οι καλλιέργειες, με τα ζώα το αλώνισμα, οικόσιτη η κτηνοτροφία, χωρίς ρευστό και ανταλλακτική η οικονομία. Σε πολλά χωριά, χωρίς παπούτσια τα παιδιά μέχρι τα 13α τους. Τούτα σήμερα πιστευτά δεν γίνονται. Κι όμως, την εποχή εκείνη σ΄ αυτές τις δύσκολες συνθήκες, ένας Δεσπότης οικοδομούσε ψυχές, πρόσφερε στέγη και τροφή, χάριζε ζεστασιά, σκορπούσε ελπίδα και ανάταση ψυχής.
Τα ίδια συνέχισε και πέρα εκεί στη Γερμανία, όπου, χωρίς τη θέλησή του, μετατέθηκε με επιμονή τότε της Χούντας των Συνταγματαρχών. Η μέριμνα για τους νέους τον οδήγησε να οργανώσει και εκεί Ορθόδοξη Νεολαία Γερμανίας και να μεριμνήσει για υποτροφίες και φιλοξενία σε νέους από διάφορες χώρες και προπαντός στους ΄Ελληνες.
Και όλα αυτά με στέρηση πρώτα από όλα του ίδιου.
Θυμούμαι συχνά πυκνά τη διαπεραστική, είναι αλήθεια, φωνή της Γερόντισσας – μοναχής, Μηνοδώρας, που με παράκλησή δική Του είχε ανέβει στο οικοτροφείο της Αθήνας για να μαγειρεύει στους φοιτητές.
— Μα όϊ δά Θεοφιλέστατε! Με τρύπιες κάλτσες και παπούτσια θα προπατείς;
Κι ό Δεσπότης, συγκαταβατικά, της απαντούσε:
— «Γερόντισσα, τα παιδιά να ‘χουν να φάνε και να περνούν καλά και άσε με ‘μένα, εγώ πορεύομαι». Και ποια ήταν η «πόρεψή του»;
΄Ενα πιατάκι χόρτα με λιγοστό συμπλήρωμα.
Αν έλειπαν αυτά τα οικοτροφεία, ελάχιστοι από τις δύο επαρχίες μας , θα είχαν μάθει γράμματα.
Αν έλλειπαν οι Τεχνικές Σχολές, οι νέοι της εποχής θα ξενιτεύονταν, ως ανειδίκευτοι εργάτες στις μίνες της Γερμανίας.
Σκοπός, μέλημα αλλά και ευτυχία του «η φροντίδα προαγωγή των νέων ανθρώπων, εντός και εκτός των Ιδρυμάτων», όπως συνήθιζε να λέει. Των νέων, τους οποίους εμπιστεύονταν και ήδη στη δεκαετία του 60 τους έλεγε: «Παιδιά μου μπορείτε να γίνεται όσο θέλετε μοντέρνοι. Δεν πρέπει όμως να αδειάσετε την ύπαρξή σας από εκείνες τις μεγάλες και άγιες λαχτάρες που είχε και έχει πάντα μέσα του ο άνθρωπος και πρέπει, και σεις να διατηρήσετε». Των νέων στους οποίους επένδυε πάντα τις ελπίδες του. «Ακόμη και στις χειρότερες πολιτισμικές εποχές της παρακμής των λαών και των τόπων, σημείωνε, τα νιάτα έρχονται πάντα σαν νέος κόσμος, σαν ελπίδα ανάπλασης της Ανθρωπότητας. Ακόμη και στις χειρότερες οικογενειακές καταστάσεις, «τα νιάτα είναι το ρόδο που βγαίνει από το αγκάθι» και διορθώνει την προγονική αθλιότητα». Και η εμπιστοσύνη του αυτή εκτείνονταν στους νέους ανεξαρτήτως φυλής , φύλλου και χρώματος. Η πόρτα της Μητρόπολης ήταν πάντα ανοικτή και για νέους από άλλες χώρες. Η ανταλλαγή των φοιτητών είχε εγκαινιαστεί από τον ίδιο ήδη από τη δεκαετία του 60 και έκτοτε καθιερώθηκε ως θεσμός. Η παρουσία των φοιτητών συνεχίζεται και σήμερα, σε έκταση που αγοράστηκε και κατάλληλα διαμορφώθηκε στα δυτικά παράλια του νησιού. Πολλές από τις χώρες της Κεντρώας Αφρικής έχουν Επισκόπους και Κληρικούς που αναπολούν την διαμονή τους στη Κρήτη και τη χώρα μας.
Και σε όλη αυτή τη μέριμνα για να εξασφαλίσει στα παιδιά την επιβίωση, μεγάλη η αγωνία και η ανησυχία Του για τους κινδύνους και το μέλλον τους.
Αναφερόμενος στα κηρύγματα και στα άρθρα Του στην εφηβεία, δεν παρέλειπε να επισημαίνει τους πάντα διαχρονικούς κινδύνους «από όλους όσους στρατολογούν τα νιάτα και τα προωθούν θύματα σε πολέμους και επαναστάσεις. Από τους αδέξιους «παιδαγωγούς» και «συνδικαλιστές» που πειραματίζονται στα νιάτα των Σχολείων, από τους εμπόρους ναρκωτικών, πορνικών θεαμάτων και σατανικής μουσικής, που ξεγελούν και διαστρέφουν μέρα και νύκτα τα παιδιά μας. Από τις παντοειδείς αιρέσεις και παραθρησκείες, τα μέλη των οποίων στρατολογούν τα νιάτα στις πλάνες και τους φανατισμούς. Τους κινδύνους από το φάσμα της ανεργίας αλλά και της αποτυχίας που φαρμακώνουν και συντρίβουν, όχι μόνο τα όνειρα αλλά και την ίδια τη ζωή» κάτι που σήμερα δυστυχώς σε μεγάλη έκταση βιώνει η κοινωνία μας.
Στους νέους εναπέθετε τις ελπίδες για την υλοποίηση των οραμάτων, για Κοινωνική Δικαιοσύνη, Παγκόσμια Ειρήνη, Αδελφότητα και Συνεργασία. Για αυτό αποτείνονταν «σε όλους εκείνους μικρούς και μεγάλους που δέχονταν να απορρίψουν τα στοιχεία εκείνα της αποσύνθεσης και παρακμής, τα οποία οι νέοι άνθρωποι έχουν δίκιο να τα αναθεματίζουν σαν κατεστημένο που θέλει γκρέμισμα. Συμπλήρωνε, όμως, με νόημα, ότι «δεν είναι μόνον οι δομές του κόσμου που θέλουν γκρέμισμα. Γκρέμισμα θέλει προπάντων η λαθεμένη σκέψη και νοοτροπία μας. Γκρέμισμα, μετάνοια και ανακαίνιση χρειάζεται ο ίδιος ο άνθρωπος».
Εκλεκτοί προσκεκλημένοι, προσπάθησα ακροθιγώς να περιγράψω το έργο ενός μεγάλου Ποιμενάρχη σε ένα μικρό κομμάτι των δραστηριοτήτων του. Όσοι από εσάς έτυχε να Τον γνωρίσετε, να Τον ακούσετε ή και απλώς να Τον ιδείτε , ασφαλώς θα συμφωνήσετε, ότι υστέρησα καταφανώς και είναι αυτό φυσικό. Τα λόγια ποτέ δεν μπορούν να αποδώσουν την πραγματικότητα. Γι αυτό, όποτε ο δρόμος σας βγάλει ταξιδιώτες στην ΚΡήτη, μη παραλείψετε να επισκεφθείτε τον εξαιρετικά καλαίσθητο εκθετήριο χώρο «Μουσείο» που δημιουργήσαμε, ως Σωματείο, σε συνεργασία με την τοπική Μητρόπολη και άλλους πολιτειακούς φορείς, όπου φυλάσσονται τα πολλά από τα δημιουργήματα του Σεβαστού Γέροντα. Τότε, ασφαλώς θα συμφωνήσετε με την ποιητική απόδοση του πιο πάνω στιχουργού μαθητή Στέφανου Τζωρτζάκη .
Ποιος Υπουργός
ποιος βουλευτής ,
την σήμερο ημέρα,
έκανε τοσανά πολλά,
με το σταυρό στη χέρα.
Σας Ευχαριστώ
Δημήτριος Κυριτσάκης
Αντιπρόεδρος Αρείου Πάγου ε.τ.
(Η εκδήλωση για την παρουσίαση του βιβλίου του κύριου Π. Μαριακάκη έγινε στο Πειραιά στις 1-4-2012 με την αιγίδα του ΔΗΜΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ,
ΤΗΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΚΡΗΤΩΝ ΠΕΙΡΑΙΑ «Η ΟΜΟΝΟΙΑ»
& ΤΗΣ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΣ ΚΡΗΤΙΚΩΝ ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ ΑΠΟΚΩΡΟΝΟΥ ΧΑΝΙΩΝ)